rekta-weksel, cesja, nakaz

[j_kwiecien]

Witam,
mam ciekawy kazus, może ktoś będzie chciał podsunąć jakieś dobre rozwiązanie, a może przyjąć że mam rację. Uprzedam jednak, że mam kilka różnych rozstrzygnięć sądowych w identycznych sprawach.

Stan faktyczny jest następujący:
1. spółka X nabywa od banku pakiet wierzytelności konsumenckich zabezpieczonych wekslami in blanco, weksle opatrzone są klauzulą "nie na zlecenie".
2. spółka uzupełnia weksle, wzywa do ich zapłaty, a po bezskutecznym upływie terminu kieruje pozwy o zapłatę w postępowaniu nakazowym. Powołuje się na to, że pomimo że indos na rekta - wekslu jest nieważny (tak m.in. P. Machnikowski, Prawo wekslowe) to taki zapis może być traktowany jako oświadczenie o przelewie wierzytelności (prawa z rekta weksla można przenieść jedynie w drodze przelewu). Ponadto w jednym z orzeczeń SN stwierdził, że taki indos (tylko że na wekslu in blanco) będzie wykazywał, że przejście praw z weksla wynika z dokumentu weksla (a więc może być wtedy wydany nakaz w nakazowym).
3. najlepsze, na ok. 20 pozwów: 10 nakazów zapłaty z weksla, 10 spraw przekazanych do upominawczego i wezwanie do uzupełnienia opłaty sądowej, po jej uzupełnieniu sąd wydaje nakaz w upominawczym (więc jednak musi przyjmować na podstawie weksla, że prawa z weksla przeszły na powoda, bo inaczej musiałby uznać brak legitymacji powoda) i 1 rodzynek (sądowi wydawało się, że należności dochodzi bank i kazał przedstawić dowód doręczenia wyciągu z ksiąg bankowych - pomylił się więc nawet w podstawie wydania nakazu zapłaty).

Sprawa zakręcona jak przysłowiowy "świński ogonek", przewodniczący Wydziału nie chciał ze mną rozmawiać, a ja chciałem tylko doprowadzić do jednolitości orzecznictwa w sądzie, no cóż, może macie jakaś koncepcje na to:)

[Lech]

Czy remitentem w tych wekslach jest bank, czy nabywająca należność na drodze cesji spółka?

[j_kwiecien]

Tutaj bank działał w interesie klienta, więc na wekslach był wpisany jako remitent. Na odwrocie weksli są zapisy "ustępujemy na zlecenie spółki X bez obliga za zapłatę".

[Lech]

Indos dokonany na rektawekslu ma charakter przelewu wierzytelności. Przy czym niewydanie nakazu zapłaty w nakazowym, tylko w upominawczym, nie musi być spowodowane akurat tą kwestią. Możliwe, że sąd nie wydał nakazu nakazowego z innych przyczyn (wątpliwości odnośnie prawdziwości i prawidłowości roszczenia na wekslu, niewydawanie nakazów z weksla "w ogóle" :) itp.).

To powyżej jest moim zdaniem, jak zauważyłeś, nieodosobnionym.

Dla porządku, przedstawię też tok rozumowania, który może doprowadzić do odmiennych wniosków:

- weksel może być przeniesiony w formie i ze skutkami zwykłego przelewu. Kluczowym jest tu słowo "w formie". Cesja wierzytelności jest umową dwustronną i zasadniczo jest podpisywana przez obie strony, w przeciwieństwie do indosu. Można mieć zatem wątpliwość, czy indos podpisany jednostronnie odpowiada formą cesji wierzytelności. Druga strona oczywiście nie zaprzecza przyjęciu na siebie wierzytelności, jednak brak jest pisemnego dowodu zawarcia takiej umowy, co jest wymagane w art. 511kc (skoro weksel wymaga formy pisemnej, to i cesja wymaga formy pisemnej).

Drugim zarzutem może być bak występowania kauzy takiej cesji wierzytelności (nie wiadomo, czy to sprzedaż, czy to darowizna, czy inna czynność), a cesja, w przeciwieństwie do indosu, jakąś kauzę mieć powinna.

[j_kwiecien]

Widzę, że dochodzimy do takich samych wniosków. Też myślałem o kauzie cesji wierzytelności i o braku pisemnego oświadczenie nabywcy wierzytelności.

Podsumowując na przyszłość takie transkacje nabycia wierzytelności z rekta weksli in blanco powinno być połączone z pisemną umową przelewu wierzytelności wekslowej wraz ze wskazaniem w treści umowy przelewu podstawy (kauzy) tego przelewu a więc umowy sprzedaży wierzytelności.

[Lech]

Tak byłoby bezpieczniej, oczywiście taka odpowiednio sporządzona wersja cesji może być zamieszczona na wekslu, tak jak indos.

A powyższe argumenty bardzo chętnie przetestowałbym w jakiejś sprawie :) Skoro już ujrzały one tutaj światło dzienne, to możliwe, że kiedyś zostaną użyte ;)

[Lech]

Zwróć uwagę na różnicę pomiędzy indosem rektaweksla a indosem zwykłego weksla po terminie płatności.

W przypadku indosu weksla po terminie płatności, mamy przepis (art. 20), iż indos taki ma skutki przelewu. Czyli nie musi spełniać formy przelewu, ma tylko takie skutki.

W przypadku rektaweksla przeniesienie powinno przybrać formę przelewu, nie ma przepisu "taki indos jest przelewem".

Kurcze, zaraz sam zmienię zdanie, muszę zamknąć wątek :)))

[j_kwiecien]

Dla ciekawości zamieszczam cześć uzasadnienia pozwu (z góry przepraszam za wielką czcionkę, ale kopiowałem to z formularza, a tam używam dużej czcionki).
WEKSEL WYSTAWIONY PRZEZ POZWANEGO ZAWIERA KLAZULĘ „NIE NA ZLECENIE” (TZW. REKTA WEKSEL). OZNACZA TO, ŻE PRAWA Z TAKIEGO WEKSLA MOGĄ BYĆ PRZENIESIONA NA INNĄ OSOBĘ WYŁĄCZNIE W FORMIE I ZE SKUTKAMI ZWYKŁEGO PRZELEWU. INDOS WEKSLA Z KLAUZULĄ „NIE NA ZLECENIE” CZY RÓWNOZNACZNĄ JEST NIEWAŻNY. JEŻELI JEDNAK INDOS TAKI ZOSTAŁ DOKONANY, A ZWŁASZCZA GDY MA POSTAĆ INDOSU PEŁNEGO, CZYLI WYRAŻA ZAMIAR PRZENIESIENIA WIERZYTELNOŚCI I WSKAZUJE NABYWCĘ, MOŻNA UZNAĆ GO ZA DOWÓD ZAWARCIA UMOWY PRZELEWU (TAK M.IN. P. MACHNIKOWSKI, PRAWO WEKSLOWE, WYD. WOLTERS KLUWER POLSKA, WARSZAWA 2009, S. 120). INDOS ZAMIESZCZONY NA WEKSLU IN BLANCO, MAJĄCY SKUTKI ZWYKŁEGO PRZELEWU (ART. 509 KC), RÓWNIEŻ ŚWIADCZYĆ MOŻE O TYM, ŻE PRZEJŚCIE PRAW Z WEKSLA NA JEGO POSIADACZA (POWODA) NASTĄPIŁO WŁAŚNIE BEZPOŚREDNIO Z TEGO WEKSLA W ROZUMIENIU ART. 485 § 2 KPC. (UZASADNIENIE WYROKU SĄDU NAJWYŻSZEGO Z DNIA 25.11.2010 R., I CSK 387/10, LEGALIS). W PRZEDMIOTOWEJ SPRAWIE MAMY RÓWNIEŻ DO CZYNIENIA Z UMOWĄ PRZELEWU ZAMIESZCZONĄ NA WEKSLU. ZGODNIE Z ART. 485 § 2 K.P.C. SĄD WYDAJE NAKAZ ZAPŁATY PRZECIWKO ZOBOWIĄZANEMU Z WEKSLA, KTÓREGO PRAWDZIWOŚĆ I TREŚĆ NIENASUWAJĄ WĄTPLIWOŚCI. W RAZIE PRZEJŚCIA NA POWODA PRAW Z WEKSLA DO WYDANIA NAKAZU ZAPŁATY NIEZBĘDNE JEST PRZEDSTAWIENIE DOKUMENTÓW DO UZASADNIENIA ROSZCZENIA, O ILE PRZEJŚCIE TYCH PRAW NIE WYNIKA BEZPOŚREDNIO Z WEKSLA. W OCENIE POWODA PRZEJŚCIE NA NIEGO PRAW WYNIKA BEZPOŚREDNIO Z WEKSLA. NA ODWROCIE WEKSLA ZAMIESZCZONE JEST OŚWIADCZENIE „USTĘPUJEMY NA ZLECENIE .............BEZ OBLIGA ZA ZAPŁATĘ”. ZAPIS TEN ODPOWIADA TREŚCIOWO „INDOSOWI”. TAKI INDOS MOŻE BYĆ JEDNAK TRAKTOWANY JAKO OŚWIADCZENIE O PRZELEWIE WIERZYTELNOŚCI.

[Lech]

Sam podsuwasz sądowi wątpliwości :)